Bina Performans Raporu Nedir ve Neden Önemlidir?

Bina performans raporu, bir yapının olası deprem anında nasıl tepki vereceğini, ne kadar hasar alacağını ve can güvenliğini sağlayıp sağlayamayacağını gösteren teknik bir analizdir. Bu rapor gözleme değil; bilimsel veriler, laboratuvar sonuçları ve mühendislik hesaplamalarına dayanır.

2018’de yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY 2018) esas alınarak hazırlanır. Beton dayanımı, demir donatı durumu ve zemin özellikleri incelenerek yapının “Göçme”, “Can Güvenliği” veya “Hemen Kullanım” seviyelerinden hangisinde olduğu belirlenir.

Bir bina performans raporunda:

• Taşıyıcı sistem elemanlarının (kolon, kiriş, perde, temel) davranışı,
• Malzeme kalitesi ve dayanımı,
• Zemin koşulları,
• Olası deprem senaryolarındaki hasar durumu

detaylı şekilde değerlendirilir.

Bina Performans Raporu ile Yapınızın Deprem Güvenliğini Test Edin
 

Türkiye’nin önemli bir kısmı aktif fay hatları üzerinde yer aldığı için, deprem gerçeğiyle yaşamak zorundayız. Bu gerçek, hem sevdiklerimizin can güvenliğini hem de yıllar içinde yaptığımız maddi yatırımları korumayı zorunlu kılıyor. İşte tam bu noktada bina performans raporu, yapınızın depreme karşı dayanıklılığını bilimsel ve teknik verilerle ortaya koyan en güvenilir yöntemlerden biri olarak öne çıkıyor. Özellikle 1999 öncesi inşa edilmiş binalarda oturanlar ya da binasının mevcut durumundan endişe duyanlar için bina performans raporu, atılması gereken adımları belirleyen kritik bir yol haritası sunuyor. AES Yapı olarak, hem bireylerin hem de kurumların güvenli yaşam alanlarına sahip olması için bina performans raporu ve depreme dayanıklılık raporunun önemini vurguluyoruz.

Bina Performans Raporu Nasıl Hazırlanır?

Bu süreç, uzman mühendislik firmaları tarafından titizlikle yürütülmelidir. AES Yapı olarak uyguladığımız bina performans raporu hazırlama süreci şu aşamalardan oluşur:

• Rölöve Çalışması: Binanın mevcut mimari ve taşıyıcı sistem projesi yerinde kontrol edilir. Projesi yoksa, binanın taşıyıcı sistem rölevesi çıkartılır.
• Karot Alımı ve Beton Testi: Taşıyıcı kolon ve perdelerden, yapıya zarar vermeyecek şekilde beton numuneleri (karot) alınır ve laboratuvar ortamında basınç dayanımları ölçülür.
• Donatı Tespiti (Röntgen): Betonarme elemanların içindeki demirlerin sayısı, çapı ve korozyon durumu "sıyrılma" ve "okuma" yöntemleriyle tespit edilir.
• Zemin Etüdü: Binanın oturduğu zeminin parametrelerini belirlemek için sismik zemin etüdü çalışmaları yapılır.
• 3D Modelleme ve Analiz: Toplanan tüm veriler, lisanslı statik analiz programlarında 3 boyutlu olarak modellenir.

Bu adımların sonunda ortaya çıkan bina performans raporu, binanızın güçlendirilmesi mi yoksa yıkılıp yeniden yapılması mı gerektiği konusunda size net bir matematiksel veri sunar.

Depreme Dayanıklılık Raporu ile Bina Performans Raporu Arasındaki Fark 

Bina sahipleri tarafından sıkça karıştırılan ve genellikle eş anlamlı gibi algılanan bu iki kavram; aslında teknik süreçte birbirini tamamlayan ve doğru hizmeti alabilmek adına aralarındaki ince farkların bilinmesi gereken süreçlerdir:

• Bina Performans Raporu: Sürecin "mühendislik altyapısını" temsil eder. Hesaplar, analizler, saha testleri (karot vb.) ve bilgisayar destekli modellemeler sonucunda elde edilen ham teknik çıktıları ve verileri içerir.
• Depreme Dayanıklılık Raporu: İse bina performans raporundan elde edilen bu teknik verilerin, ilgili yönetmeliklere uygunluk ve risk düzeyi açısından yorumlanarak daha anlaşılır bir dille sunulduğu "nihai sonuç" belgesidir.

Özetle; performans raporu işin mutfağı ve matematiği, depreme dayanıklılık raporu ise karar verici için (mülk sahibi veya yönetici) durumu özetleyen sonuç tablosudur. 

Deprem testi süreçleri ve yasal rapor türleri arasındaki teknik detayları daha kapsamlı öğrenmek için “Deprem Testi ve Risk Raporları Arasındaki Temel Farklar”  başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

 Bina Performans Raporu Sonucuna Göre Ne Yapılmalı?

Hazırlanan bina performans raporu sonucunda yapınızın deprem güvenliğinin yetersiz olduğu tespit edilirse, genellikle iki ana çözüm alternatifi gündeme gelir: güçlendirme ve yeniden yapım.

1. Güçlendirme (Retrofitting):
   Eğer binanın beton dayanımı ve genel yapısal durumu belirli bir seviyenin üzerindeyse, yapı tamamen yıkılmadan da güvenli hale getirilebilir. Karbon fiber ile eleman mantolama, çelik mantolama uygulamaları veya yeni perde duvar ilavesi gibi yöntemlerle bina, güncel deprem yönetmeliklerine uygun performans seviyesine yaklaştırılabilir.
2. Yeniden Yapım:
   Bazı durumlarda ise güçlendirme yerine binanın tamamen yenilenmesi daha doğru bir seçenek olabilir. Özellikle güçlendirme maliyetinin, yapının yeniden inşa maliyetinin yaklaşık %40–50’sini aşması veya beton kalitesinin çok düşük seviyelerde (örneğin C10 altı) olması halinde, binanın yıkılıp yönetmeliğe uygun şekilde yeniden yapılması hem teknik hem de ekonomik açıdan daha rasyonel bir çözüm sunar.

Bu karar aşamasında AES Yapı uzmanları, bina performans raporu sonuçlarını dikkate alarak detaylı bir maliyet–fayda analizi yapar ve yapınız için en uygun çözüm yolunu belirlemenize yardımcı olur.

Neden AES Yapı ile Çalışmalısınız?

Deprem mühendisliği hata kabul etmeyen bir alandır; bina performans raporu hazırlanırken yapılacak en ufak bir hesaplama hatası veya yanlış numune alımı, raporun tüm geçerliliğini yitirmesine neden olabilir. AES Yapı olarak uzman inşaat mühendislerimiz ve çözüm ortaklarımızla, TBDY 2018 yönetmeliğine tam uyumlu, şeffaf ve anlaşılır raporlar sunuyoruz. Sadece raporu teslim etmekle kalmıyor, sonrasındaki güçlendirme veya projelendirme süreçlerinde de yanınızda oluyoruz.

 Daha detaylı bilgi ve teknik inceleme talepleriniz için İletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz. Unutmayın, sağlam bir gelecek doğru analiz edilmiş binalarla başlar; bina performans raporu başvurunuzu ertelemeyin.